Vào sáng mùng 1 Tết nguyên đán tức là buổi sáng đầu tiên trong một năm mới. Việc cúng vái trong sáng ngày mùng 1 được nhiều gia đình chuẩn bị rất chỉn chu để có thể cầu mong một năm mới luôn được bình an, khỏe mạnh và hạnh phúc cho tất cả các thành viên trong gia đình.
Tìm hiểu thêm:
Giới thiệu tổng quan về lễ cúng mùng 1 Tết
Ý nghĩa của việc cúng ngày mùng 1 Tết
Tết nguyên đán là một điểm giao thời giữa năm mới và năm cũ. Đây còn là thời khắc giao điểm của một chu kỳ vận hành từ đất trời cũng như vạn vật cỏ cây. Chữ nguyên được dịch với ý nghĩa là bắt đầu, chữ đán với ý nghĩa cho buổi ban mai. Chữ đán là một khởi điểm cho năm mới.
Chính vì vậy, vào sáng mùng 1 tết nguyên đán được người dân rất coi trọng vì đây là một buổi sáng đầu tiên trong một năm mới. Thế nên việc chuẩn bị mâm cúng trong ngày mùng 1 tết được nhiều gia đình việt chuẩn bị chỉn chu hơn nhằm mong muốn một năm mới luôn được hạnh phúc, bình an, khỏe mạnh cho cả gia đình.
Bên cạnh việc chỉnh sửa lại bàn thờ và châm nước, hoa quả thì những gia đình vẫn sửa soạn và chuẩn bị mâm cỗ để thắp nhang trong ngày mùng 1 tết nguyên đán. Những mâm cỗ mặn hoặc chay luôn đầy đủ với các món ăn ngày Tết đã được chế biến tinh khiết, thơm ngon, bày biện đầy đủ và trang trọng.
Mâm cỗ mặn thường sẽ có bánh chưng mặn, giò chả, canh khổ qua thịt. Người ta cũng thường kiêng kỵ việc sát sinh trong ngày mùng 1 tết nên việc chuẩn bị gà cúng cho sáng này sẽ được chuẩn bị từ tối hôm trước hoặc cách trước đó vài ngày.
Sau khi chuẩn bị xong mâm cúng của mùng 1 tết cũng như đã sửa soạn tươm tất thì chủ nhà tiến hành dâng lên bàn thờ rồi tiếp tục những thành viên trong gia đình bước đến vái lạy tổ tiên ông bà để chứng minh lòng thành tâm.
Việc cúng ngày mùng 1 Tết còn được áp dụng cho cả 3 ngày tết và cơ bản đều được thực hiện khá giống nhau. Cần phải chuẩn bị đầy đủ những lễ vật cúng gia tiên như đèn nến, vàng bạc và nguyên liệu mâm cúng trong suốt 3 mồng để có không khí đầm ấm, no đủ và sum vầy.
Nhân gian có câu “Mùng 1 Tết cha, 2 Tết mẹ, 3 Tết thầy” nên ý nghĩa ngày 1 Tết cũng được dựa vào đó. Sở dĩ ngày này được dành cho cha vì theo quan niệm truyền thống Việt Nam, người có vị trí cao nhất, là trụ cột gia đình. Bởi vì thế, ngày mùng 1 Tết nguyên đán sẽ là ngày dành cho cha, là dịp để con thể hiện sự biết ơn, lòng kính trọng với cha mình.
Không chỉ thế, mâm cỗ còn thể hiện lòng thành kính tri ân cho những người tổ tiên, ông bà và cả những người có công xây dựng đất nước, mang hòa bình cho mọi người. Nên việc cúng cỗ từ đêm 30 đến hết ngày 3 Tết đều được mọi gia đình chuẩn bị tươm tất, kỹ càng.
Bài văn khấn cúng mùng 1 Tết chuẩn
Những mâm cỗ cúng đặc trưng trong ngày mùng 1 Tết
Theo Tín ngưỡng Việt Nam, cúng cỗ ngày mùng 1 Tết, cần có mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn, nến, cau, rượu, trà, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét). Cỗ mặn hay chay đều được nhưng phải được kỹ càng và bày trí trang, điều chỉnh chu.
Ngày nay, nhiều gia đình không quá chú trọng các món ăn, món ăn chỉ cần khoảng 4-5 món ăn phù hợp với kinh tế gia đình. Quan trọng hơn là tấm lòng hướng về tổ tiên, và không khí quay quần bên nhau những ngày Tết. Chúng ta cùng tìm hiểu qua một số mâm cỗ sau đây nhé!
Mâm cỗ chay trong ngày mùng 1 Tết
Quan niệm một số gia đình theo Phật giáo, ngày đầu năm không nên sát sinh. Do đó thay vì chuẩn bị đánh mặn, người ta chuẩn bị đánh chay. Một vài món ăn thường xuất hiện đó là:
Rau củ xào chay như cải thảo, cà rốt, bắp non, su hào… Đậu hũ: Một món ăn cực kỳ quen thuộc với những ai ăn chay. Đậu hũ có thể biến đổi với cách chiên xù, đậu hũ xào nấm, đậu phụ tứ xuyên, …
Canh nấm chay: Trong mâm cúng thì cũng phải có bát canh. Chỉ đơn giản là bạn chọn những loại nấm, rau củ yêu thích, không cần quá cầu kỳ. Món xôi: Xuất hiện ở cả mâm cúng mặn và chay, xôi luôn có mặt trên mâm cúng ngày Tết. Có thể là xôi đậu xanh, xôi gấc, xôi lá, …
Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết của người miền Nam
Mâm cỗ cúng của người miền Nam thì thường đơn giản và phụ thuộc nhiều vào kinh tế gia đình, thể hiện sự phong phú, màu mỡ của các vùng miền, nhưng vẫn không quá chú trọng hay quá cầu kỳ như ở miền Bắc.
Món ăn trong mâm cỗ miền Nam phong phú thực đơn và không quá gò bó theo một chuẩn nhất định. Thường là chả giò chiên, lạp xưởng tươi, gỏi gà luộc xé phay, kiệu. Đặc biệt phải có bánh tét. Cũng đa dạng hơn bánh chưng miền Bắc, bánh tét có thể là tét nếp cẩm, tét ngọt, hoặc bánh tét dừa, nhân có thể là thịt, hoặc trứng vịt,…
Hai món ăn thường sẽ xuất hiện rất nhiều trong mâm cỗ đó chính là thịt kho trứng và canh khổ qua. Với mong muốn một năm tốt đẹp, sung túc nên hầu như không thể thiếu ở mâm cỗ miền Nam.
Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết của người miền Bắc
Mâm cỗ cúng của người miền Bắc sẽ có đầy đủ 4 bát, 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa, bốn phương. Ngoài ra, những gia đình cầu kỳ hơn thì sẽ có 6 đĩa, 6 bát hoặc thậm chí là 8 bát, 8 đĩa. Thường ở miền bắc, vào năm mới sẽ không sát sinh, hầu hết như các món ăn, phải được chuẩn bị từ trước.
4 đĩa trong mâm cúng của miền Bắc thường là 1 đĩa gà luộc, 1 đĩa thịt lợn, 1 đĩa giò lụa và 1 đĩa chả quế. Và luôn có một đĩa gấc với ước tính những điều may mắn, màu đỏ tươi như màu gấc trong năm mới.
4 bát gồm thường là 1 bát chân giò hầm măng, 1 bát bóng thả, 1 bát miến dong và 1 bát mọc nấm thả. Chân giò phải được nấu bằng giò vừa nạc vừa mỡ, giữa bát còn có 1 miếng thịt ba chỉ vuông vức được khía làm tư, nở đều bốn góc.
Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết của người miền Trung
Mâm cỗ của người miền Trung thường đầy đủ các món từ các món khô đến món nước nhiều hơn so với mâm cúng của người miền Nam. Hầu hết sẽ là món mặn, gia vị đậm đà như nem lụi, bò nướng cá, heo quay, gà quay, bò nấu thưng, củ cải kho tiêu, thịt nướng rim,…
Ngoài ra còn có thịt bò, thịt heo ngâm nước mắm và đặc sản trong món ăn của người ăn miền Trung chính là món cuốn, không thể thiếu bánh tráng, rau sống cuốn. Bên cạnh đó còn có các món ăn như: thịt gà trộn rau răm, sửa chữa, măng trộn, mít trộn khai vị.
Cuối cùng “thực đơn” thường là những món tráng miệng như bánh ngũ sắc, bánh phục linh, bánh sen tán, bánh trong bột nếp, các loại bánh xanh mát màu được làm theo hình trái cây rất nghệ thuật.
Những điều cần làm trong ngày mùng 1 Tết
Thắp hương vào ngày mùng 1 Tết
Tổ tiên và việc kính nhớ luôn là truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam. Trong ngày đầu năm mới, người đầu tiên mà bạn cần làm là đốt hương thơm để cầu xin một năm mới và một khởi đầu mới được bình an và gặp nhiều may mắn.
Tuy nhiên, khi thắp hương trên bàn thờ tổ tiên trong ngày mùng 1 Tết, bạn nên chọn nhang theo số lẻ là đẹp nhất. Không nên thắp hương theo số chẵn như 2, 4, 6 vì đây không phải là một con số đẹp trong năm mới.
Ngoài ra, các chuyên gia phong thủy cho rằng, các gia đình không nên đốt hương quá nhiều trong mấy ngày Tết. Chỉ nên đốt hương trước bữa ăn, mỗi lần chỉ cần 1 nén nhang cho 1 bát hương.
Đi lễ chùa vào ngày mồng 1 tết
Người xưa quan niệm, vào dịp Tết hay đầu năm mới, nên đi lễ đường cầu may, cầu xin đức phật từ bi hỉ xả phù hộ cho gia đình, bạn bè, cho những người thân yêu một năm đầy đủ, hạnh phúc, và nhiều may mắn …
Mua muối vào ngày mồng 1 Tết
“Đầu năm mua muối và cuối năm mua vôi” là một trong nhiều tập tục đẹp truyền thống của người Việt Nam. Theo quan niệm trước đây, muối tượng trưng cho sự mặn mà, nồng nàn, tình cảm ấm áp trong các mối quan hệ gia đình, người thân.
Đầu năm mua muối cũng là hành động để mong cho gia đình cả năm yên ấm, hòa thuận, nồng nàn tình cảm giữa ông bà, cha mẹ với các con hoặc giữa các anh chị em với nhau. Không dừng lại ở nghĩa đó, muối cũng được xem là thứ có thể lấy lại may mắn cho con người, tẩy sạch những thứ đen đủi, xú uế của cũ, xua đuổi những điều không hay.
Tưới những chậu hoa có trong nhà
Tưới nước cho các loại hoa trong nhà là một công việc tượng trưng cho cát tường và thịnh vượng. Tưới nước cho hoa sẽ giúp cho hoa sinh sôi nảy nở, luôn tươi, mang lại sắc xuân rực rỡ cho ngôi nhà của bạn.
Vì mùng 1 và mùng 2 Tháng Âm Lịch là ngày sinh nhật của Thủy Thần nên theo quan niệm dân gian, Nguồn nước đầu năm cũng thay lời chúc của Thủy Thần đến gia đình của bạn.
Mặc trang phục có màu đỏ trong ngày mùng 1 tết
Những chiếc áo màu đỏ luôn được bạn gái chọn để mang lại nhiều may mắn cho mình trong ngày đầu năm mới. Người Việt quan niệm rằng màu đỏ là màu tượng trưng cho những điều may mắn, vui tươi và sung túc. Chính vì thế, trong buổi sáng mùng 1 Tết, người ta tin rằng việc mặc định 1 bộ đồ có màu đỏ sẽ mang lại cho bạn nhiều niềm vui và may mắn trong năm mới.
Tết được xem là một kỳ nghỉ dài nhất, để những người con xa quê có thể về bên ba mẹ, vợ chồng đoàn viên. Có lẽ vậy, nên hầu như nhà dù khá giả cũng không muốn chuẩn bị tươm tất nhất cho những ngày Tết, đặc biệt là những mâm cúng trang trọng dâng lên ông bà tổ tiên.
Tết Nguyên Đán còn là một thời khắc thiêng liêng, cao quý và trang trọng nhất đối với người Việt Nam chúng ta. Nên việc thờ cúng ngày 1 Tết được các gia đình chuẩn bị rất chu đáo, để mong đợi cho một năm mới khỏe mạnh, bình an và hạnh phúc cho cả gia đình.
